Uprawnienia budowlane w zakresie architektury i konstrukcji
Osoby, które pełnią samodzielne funkcje z zakresu budownictwa, muszą posiadać odpowiednie uprawnienia. Rodzaje specjalizacji oraz szczegóły związane z ich otrzymaniem warunkowane są przez zapisy w Ustawie Prawo Budowlane 1994 r. z późniejszymi zmianami. Aby przystąpić do certyfikacji, należy spełnić określone warunki dotyczące wykształcenia (kierunek kształcenia musi odpowiadać danej specjalizacji) oraz odbyć praktykę zawodową (pod kierunkiem osoby z uprawnieniami budowlanymi bez ograniczeń, w specjalizacji zgodnej z zadeklarowaną).
Uprawnienia konstrukcyjno-budowlane
W roku 2019 Polska Izba Inżynierów Budownictwa nadała uprawnienia budowlane w specjalności konstrukcyjno-budowlanej 2979 osobom, co stanowi niemal połowę wszystkich nadanych tego roku uprawnień. W okresie poprzedzającym (2018 r.) na 5758 wszystkich osób, 2681 wybrało specjalizację konstrukcyjną. Na dzień 31.12.2019 Polska Izba Inżynierów Budownictwa liczyła 118187 członków.
Uprawnienia budowlane we wspomnianej specjalizacji mogą być nadane z ograniczeniami lub bez. W pierwszym przypadku uprawniają do projektowania konstrukcji obiektu lub kierowania robotami w odniesieniu do konstrukcji obiektu, o kubaturze do 1000 m3 oraz:
- o wysokości do 12 m nad poziomem terenu, do 3 kondygnacji nadziemnych i o wysokości kondygnacji do 4,8 m;
- posadowionego na głębokości do 3 m poniżej poziomu terenu, bezpośrednio na stabilnym gruncie nośnym;
- przy rozpiętości elementów konstrukcyjnych do 6 m i wysięgu wsporników do 2 m;
- niezawierającego elementów wstępnie sprężanych na budowie;
- niewymagającego uwzględniania wpływu eksploatacji górniczej.
Procedura pozyskania uprawnień budowlanych
Pierwszym etapem ubiegania się o otrzymanie uprawnień budowlanych jest złożenie dokumentów do Okręgowej Komisji Kwalifikacyjnej Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa, odpowiedniej dla miejsca zamieszkania. Złożyć należy wniosek oraz potwierdzenia wymaganych kwalifikacji, w tym odpis dyplomu ukończenia studiów lub dokument potwierdzający posiadanie tytułu zawodowego technika lub mistrza. Konieczne jest także udokumentowanie wykonanych prac w ramach odbytej praktyki zawodowej.
Dokumenty, jakie należy przedłożyć komisji, szczegółowo opisane są w Regulaminie postepowania kwalifikacyjnego w sprawie nadawania uprawnień budowlanych, dostępnym na stronie Polskiej Izby Inżynierów Budownictwa. Warunkiem przeprowadzenia kwalifikacji jest wpłacenie pierwszej raty opłaty za postępowanie.
Po otrzymaniu pozytywnego wyniku postępowania kwalifikacyjnego z zakresu wykształcenia i praktyki zawodowej, ochotnik otrzymuje informację o terminie egzaminu pisemnego – te odbywają się dwa razy do roku. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest uiszczenie drugiej raty płatności za postępowanie, co najmniej 14 dni przed samym egzaminem.
Egzamin pisemny obejmuje test przygotowany przez Krajową Komisję Kwalifikacyjną. Czas trwania, spektrum niezbędnych umiejętności i ilość pytań uzależnione są od rodzaju oraz zakresu uprawnień budowlanych. Wszystkie informacje na temat tego etapu certyfikacji znajdują się w Szczegółowym programie egzaminów na uprawnienia budowlane, stanowiącym Załącznik nr 16 do Regulaminu postępowania kwalifikacyjnego w sprawie nadawania uprawnień budowlanych.
Ostatnim etapem jest zaliczenie egzaminu ustnego. Komisja przygotowuje zestawy pytań, inne dla każdego rodzaju uprawnień budowlanych i każdej specjalizacji, z obowiązującego zakresu przepisów regulujących proces budowlany. Ilość pytań, wymagana do zaliczenia liczba punktów oraz ogólne warunki przeprowadzenia egzaminu różnią się w zależności od specjalizacji.
Po pozytywnym przejściu całego procesu Okręgowa Komisja Kwalifikacyjna przesyła kopie decyzji do Okręgowej Rady Okręgowej Izby Inżynierów Budownictwa oraz po jednym egzemplarzu każdej decyzji wraz z formularzem osobowym do Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego w celu dokonania wpisu do centralnego rejestru.
Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej
Uprawnienia budowlane w specjalności architektonicznej bez ograniczeń uprawniają do projektowania lub kierowania robotami budowlanymi, w odniesieniu do architektury obiektu. W przypadku uprawnień w ograniczonym zakresie uprawnienia dotyczą projektowania lub kierowania robotami budowlanymi w odniesieniu do architektury obiektu o kubaturze do 1000 m3 w zabudowie zagrodowej lub na terenie zabudowy zagrodowej.
Schemat procesu uzyskania uprawnień budowlanych dla architektów jest bardzo podobny, do opisywanej już wcześniej procedury. Istotną różnicą jest to, że prowadzenie postępowania kwalifikacyjnego, przeprowadzanie egzaminów na uprawnienia budowlane oraz wydawanie decyzji w sprawie nadawania uprawnień, należy do kompetencji właściwych miejscowych Okręgowych Komisji Kwalifikacyjnych – jako organów Okręgowych Izb Architektów RP.
Schemat postępowania oraz szczegółowe informacje na temat uprawnień można znaleźć w Regulaminie postępowania kwalifikacyjnego w sprawach nadawania uprawnień budowlanych w specjalności architektonicznej wraz z załącznikami. Dokumenty są dostępne na stronie internetowej Izby Architektów Rzeczypospolitej Polskiej.
Bibliografia:
https://www.piib.org.pl/
http://www.izbaarchitektow.pl/
Ustawa z dnia 7 lipca 1994 r., Prawo budowlane
